អាស៊ីសេរី ·
Friday, 30 August 2013
Share to:
Facebook ·
Google+ ·
Tweet
តើ
មានមេរៀនអ្វីខ្លះ គួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
លើកយកមករៀនសូត្រដកបទពិសោធន៍ បន្ទាប់ពីបានបាត់សំឡេង
សម្រាប់ការបោះឆ្នោតអាណត្តិក្រោយទៀត?
កំហុសមួយទំនងជាស្ថិត
ក្នុងចំណោមកំហុសជាច្រើនទៀតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺ
"វប្បធម៌ច្រានចោលគំនិត និងការរិះគន់ស្ថាបនារបស់អ្នកដទៃ"។
វប្បធម៌ច្រានចោលសេចក្តីរាយការណ៍ពិត ឬធ្វើពើមិនទទួលស្គាល់ការពិត
ទំនងជាដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធ្វើអោយគណបក្សកាន់អំណាចដ៏យូរ
ជាងគេមួយនេះ ជ្រុះបាត់កៅអីពីរដ្ឋសភាយ៉ាងគំហ៊ុក
ក្នុងការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៥ កាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ នេះ។
ជា
ច្រើនឆ្នាំកន្លងមកនេះ អង្គការជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិ បានចងក្រង
និងបញ្ចេញរបាយការណ៍ជាច្រើនអំពីបញ្ហាសង្គម បញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស
បញ្ហានិទ្ទណ្ឌភាព និងការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិជាដើម
ដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវអនុសាសន៍កែលំអ។
អនុសាសន៍ទាំងនោះរួមមាន
ការស្នើអោយរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងនីតិរដ្ឋ
ជួយធ្វើអោយប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ
បញ្ចប់អំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាដើម។ ប៉ុន្តែ
របាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះ
ដែលភ្ជាប់ជាមួយភស្តុតាងផងនោះ
មិនត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ស្វាគមន៍
ឬទទួលស្គាល់ទេ។
ការមិនលើកយកសេចក្តីរាយការណ៍ទាំងអស់នោះមក
ពិចារណា ដើម្បីកែលំអបញ្ហានោះឯង
ទំនងជាមូលហេតុចម្បងមួយដែលធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកាន់តែបាត់
ជំនឿច្រើនឡើងៗលើរដ្ឋាភិបាល
ហើយមិនបោះឆ្នោតអោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
មន្ត្រីគណបក្ស
ប្រជាជនកម្ពុជា ជាច្រើននាក់ មិនថាឡើយជាអ្នកនាំពាក្យ
ជាតំណាងរាស្ត្រ ជារដ្ឋមន្ត្រី ឬជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះទេ
ស្ទើរតែគ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់
នៅពេលឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍ដែលចង្អុលបង្ហាញពីចំណុចខ្វះខាត
ឬចំណុចអវិជ្ជមានណាមួយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល តែងបដិសេធចោលភ្លាមៗ
ដែលទំនងជាមិនបានទាំងសិក្សាពីរបាយការណ៍នោះផង។ ឥរិយាបថបែបនេះ
ទំនងជាដើម្បីជៀសវាងពីការទទួលខុសត្រូវ
ឬក៏ដើម្បីការពារមន្ត្រីល្មើសច្បាប់របស់ខ្លួន
ប៉ុន្តែទៅទម្លាក់កំហុសលើម្ចាស់របាយការណ៍ថាមានចេតនាអាក្រក់ទៅ
វិញ។
មានឧទាហរណ៍ច្រើនណាស់ដែលអាចលើកយកមកបញ្ជាក់ការលើកឡើងនេះ។ ដោយត្រួសៗ ខ្ញុំសូមលើកយកករណីមួយចំនួនមកជម្រាបជូន។
បី
ថ្ងៃក្រោយការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ លោក ឈាង វុន
តំណាងរាស្ត្រ និងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
បានចោទប្រកាន់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ
ដែលរកឈ្មោះរបស់ខ្លួនក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតមិនឃើញ
ថាជាអ្នកមានល្បិចកលនយោបាយ មានបំណងគេចវេសពីការបោះឆ្នោត
ដើម្បីទុកយកលេសតវ៉ា។ ហើយលោកថែមទាំងបញ្ជាក់ទៀតថា
មនុស្សបែបនោះគួរតែត្រូវផ្ដន្ទាទោស។
នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាស
ពិសេសមួយជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា
ស្ដីពីបញ្ហាបាត់ឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៥ លោក ឈាង វុន
មានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះ៖
«អាចមានហេតុផលថា អ្នកដែលតវ៉ាហ្នឹង ទី១
គាត់មិនបានទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ទី២ គាត់មកមិនទាន់ពេលបោះឆ្នោត
អាហ្នឹង គេអត់អោយបោះទេ។ ហើយចំណុចធំមួយទៀត ដែលយើងសង្ស័យដែរថា
គណបក្សដែលដឹងថា ខ្លួនឯងថាចាញ់ឆ្នោត គាត់ទុកសមាជិកខ្លួនឯងខ្លះ
មិនអោយទៅបោះឆ្នោតទេ ចាំធ្វើការតវ៉ា។ អ៊ីចឹង
ត្រូវសួរអ្នកលើកសំណួរនេះសិន។ សួរអ៊ីចេះវិញថា ឧបមាថា
គាត់មិនបានទៅបោះឆ្នោតទេ គេទុកគាត់អោយតវ៉ា ត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េច។
អាហ្នឹងគាត់ត្រូវតែទទួលទោស គាត់ត្រូវតែទទួលទោសអ៊ីចឹងហ្មង
ព្រោះអានេះជាការចោទប្រកាន់អង្គការរដ្ឋមួយ
ដែលកំពុងប្រតិបត្តិការជូនប្រជាពលរដ្ឋ» ។
ការចោទប្រកាន់
របស់ លោក ឈាង វុន ទៅលើអ្នកបាត់ឈ្មោះបោះឆ្នោត
ត្រូវបានមហាជនអ្នកប្រើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) រិះគន់
និងនិយាយចំអកយ៉ាងគ្មានសំចៃមាត់។
អ្នកលេងហ្វេសប៊ុកម្នាក់ឈ្មោះ ភិរក្ស ឃឹម (Phirak Khim) សរសេរបែបចំអកថា៖
«កំពុង
តែខកចិត្ត ពិបាកចិត្តរឿងបោះឆ្នោតផង
តែឥឡូវបានស្តាប់គាត់និយាយប្រហែល១ម៉ោងនេះ
គឺបានធូរអារម្មណ៍ច្រើនណាស់ គឺបានសើចចុកពោះ។ ការពិតទៅ ស៊ី.ស៊ី.ភី
(CPP) មានមនុស្សពូកែច្រើនណាស់ គួរអោយស្ញប់ស្ញែងមែន» ។
ទាក់ទង
នឹងការបាត់ឈ្មោះអ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតនេះ នៅមុនការបោះឆ្នោត
អង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា មានអង្គការ ខុមហ្វ្រែល
(Comfrel) និចហ្វិក (NICFEC) និងអង្គការអាមេរិកាំង អ៊ិន.ឌី.អាយ (NDI)
បានរកឃើញថា មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាង ១លាននាក់
ដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត បានបាត់ឈ្មោះពីបញ្ជីបោះឆ្នោត ហើយព្រមានថា
អាចនឹងមានវិបត្តិក្រោយការបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែ
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)
បានច្រានចោលរបាយការណ៍នោះថា ធ្វើឡើងដោយគ្មានសុក្រឹតភាព។
ក្នុង
ការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ស្ដីពីការរិះគន់នានា
ជាញឹកញាប់គេសង្កេតឃើញមន្ត្រីនៃគណបក្សកាន់អំណាចឆ្លើយរបៀបអោយរួច
ខ្លួនមួយគ្រាៗ របៀបមិនបានអានរបាយការណ៍ របៀបវាយអែបស៊ីអបយកចិត្តមេ
និងរបៀបព្យាយាមគេចវេសការទទួលខុសត្រូវជាដើម។
ករណីជាក់ស្តែង
មួយ អាចបង្ហាញថា អតីតចៅហ្វាយក្រុងភ្នំពេញ លោក កែប ជុតិមា
ទំនងជាឆ្លើយរបៀបព្យាយាមគេចវេសពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន
ក្នុងរឿងទំនាស់ដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃរវាងពលរដ្ឋសហគមន៍បុរីកីឡា
និងក្រុមហ៊ុន ផាន អ៊ីម៉ិច (Phan Emix) ដែលមាន លោកស្រី ស៊ុយ សុផាន
ជាប្រធាន។ លោក កែប ជុតិមា
ដែលជាសាក្សីសំខាន់ម្នាក់ក្នុងកិច្ចសន្យាមួយ
ដែលបញ្ជាក់អំពីក្រុមហ៊ុនមានកាតព្វកិច្ចសាងសង់អគារចំនួន ១០ខ្នង
ទៅអោយសហគមន៍បុរីកីឡា នោះ
បែរជាហៅការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមិនព្រមចេញពីសហគមន៍បុរីកីឡា
តាមការបណ្ដេញរបស់ក្រុមហ៊ុន និងអាជ្ញាធរនោះថា ជារឿងនយោបាយទៅវិញ។
ចំពោះ
វិបត្តិដីធ្លីនៅសហគមន៍បុរីកីឡា គេឯងដឹងឮគ្រប់ៗគ្នាថា
ឯកសារគតិយុត្តិដ៏រឹងមាំរបស់ភាគីប្រជាពលរដ្ឋ
គឺកិច្ចសន្យាឆ្នាំ២០០៤ ដែលក្រុមហ៊ុន ផាន អ៊ីម៉ិច
មានកាតព្វកិច្ចផ្លូវច្បាប់ត្រូវសាងសង់អគារ ១០ខ្នង
ប្រគល់អោយពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ ហើយ លោក កែប ជុតិមា ខ្លួនឯង
ដែលជាចៅហ្វាយក្រុងនាពេលនោះ
ជាអ្នកចុះហត្ថលេខាធ្វើជាសាក្សីទៀតផង។
អំពីមន្ត្រីនាំ
ពាក្យរដ្ឋាភិបាល ឬមន្ត្រីនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីវិញ
ពេលឆ្លើយទៅនឹងសំណួរទាក់ទងនឹងរបាយការណ៍អង្គការសង្គមស៊ីវិល
ភាគច្រើន គឺចេះតែច្រានចោលរបាយការណ៍
ដោយស្តាប់ទៅទំនងជាមិនបានទាំងអាន ឬសិក្សាផ្ទៀងផ្ទាត់ផង
ថាតើរបាយការណ៍ទាំងនោះមានការពិតប៉ុណ្ណា? ប៉ុន្តែ
ចេះតែប្រើភាសាដដែលៗ ដោយចោទម្ចាស់របាយការណ៍វិញថា
ចេញរបាយការណ៍មិនឆ្លុះបញ្ចាំងការពិត ឬមិនស្គាល់កម្ពុជា។ល។
ទោះជាមានភស្តុតាងប៉ុណ្ណាក៏ដោយ
មិនថាឡើយរបាយការណ៍ស្ដីពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស
ឬស្ដីពីវិនាសកម្មធនធានធម្មជាតិទេ
ទោះជាមានរូបភាពការពិតជាក់ស្តែងប៉ុណ្ណាក៏ដោយ
រដ្ឋាភិបាលស្ទើរគ្រប់ពេល បានបដិសេធ
ហើយចោទអង្គការដែលចេញរបាយការណ៍ថា
មានចេតនាអាក្រក់ចង់លាបពណ៌កម្ពុជា។
ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង
យ៉ាងហោចណាស់មានបេសកជនពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ
ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ពីរនាក់ហើយ
ដែលរងការវាយប្រហារដោយពាក្យសម្ដីធ្ងន់ៗពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី
ហ៊ុន សែន បន្ទាប់ពីបានបញ្ចេញរបាយការណ៍ស្ដីពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស
និងនិទ្ទណ្ឌភាពធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា។
តំណាងពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ
ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន គឺ លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី
(Surya Subedi) កាលពីឆ្នាំ២០១២ ត្រូវលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន
បញ្ចេញប្រតិកម្មដាក់យ៉ាងដូច្នេះ៖
«អាហ្នឹង
អង្គការសហប្រជាជាតិហ្នឹង ហើយដើរតឹកឡឹកៗមកអ៊ីចឹងទៅ ជួបនេះជួបណោះ
ហើយទៅធ្វើរបាយការណ៍ រួចហើយឲ្យគេមកទទួលយក។
រដ្ឋអធិបតេយ្យមួយមិនអាចទទួលយកនូវអ្វីដែលជារបស់អ្នកដទៃបានទេ
ត្រូវសួរប្រជាពលរដ្ឋសិន។ ឥឡូវឆ្នាំ២០១៣ សួរប្រជាពលរដ្ឋទៅ
បើប្រជាពលរដ្ឋលែងត្រូវការគណបក្សប្រជាជនហើយ
គេបោះឆ្នោតទម្លាក់ហើយ។ បើបោះឆ្នោតទម្លាក់ហើយ
អ្នកឯងធ្វើទៅតាមលោកឯងហ្នឹងទៅ។ អាហ្នឹងខ្ញុំគ្រាន់តែថា
និយាយឲ្យសិស្សចេះទេ ប៉ុន្តែក៏វាមានចំណែកមួយឲ្យអ្នកដទៃចេះដែរ
កុំល្ងង់ពេក» ។
ក្រៅតែពីមិនបានស្វាគមន៍
ឬលើកយករបាយការណ៍របស់បេសកជនអង្គការសហប្រជាជាតិរូបនេះ ទៅពិចារណា
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថែមទាំងបានបន្តុះបង្អាប់ប្រទេសនេប៉ាល់
(Nepal) ដែលជាទីកំណើតរបស់ លោក ស៊ូប៊ែឌី ថែមទៀតផង៖
«ខ្ញុំមិន
និយាយឲ្យចំទេ តែមនុស្សហ្នឹង គាត់ជាជនជាតិនៃប្រទេសមួយ
ដែលប្រទេសនោះគេសុំរៀនសូត្រពីកម្ពុជា វិញទេ។
សូម្បីប្រទេសរបស់គាត់អត់ទាន់មានរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេម៉ោងនេះ។
អាហ្នឹងមកពីគាត់ពូកែពេក
ហើយសង្ឃឹមថាគាត់ទៅជួយនៅប្រទេសរបស់គាត់ល្អជាងស្រុកខ្មែរ។
ប្រទេសហ្នឹង លុបរាជានិយមបាត់ទៅហើយ។ ហើយនៅថ្ងៃមុន
ខ្ញុំបានជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសហ្នឹង
នៅឯទីក្រុងតេអេរ៉ង់។
សង្ឃឹមថាគាត់ទៅជួយនៅប្រទេសរបស់គាត់ល្អជាងប្រទេសខ្មែរ។
គាត់តាំងខ្លួនជាសាស្ត្រាចារ្យច្បាប់
ហើយបើគាត់ជាសាស្ត្រាចារ្យច្បាប់
ម៉េចមិនទៅស្រុកគាត់ទៅជួយសរសេររដ្ឋធម្មនុញ្ញ» ។
បេសកជន
អង្គការសហប្រជាជាតិ មុន លោក ស៊ូប៊ែឌី គឺ លោក យ៉ាស ក្ហាយ (Yash Ghai)
ដែលជាតំណាងពិសេសរបស់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ
ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ពីឆ្នាំ២០០៥ ដល់ឆ្នាំ២០០៨។ លោក
យ៉ាស ក្ហាយ ត្រូវបង្ខំចិត្តលាលែងមុនចប់អាណត្តិ
បន្ទាប់ពីមិនអាចទ្រាំទ្រចំពោះសម្ដីមាក់ងាយរបស់លោកនាយក
រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
របាយការណ៍លាតត្រដាងអំពីបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស
និងអនុសាសន៍ស្នើកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ លោក យ៉ាស ក្ហាយ
តែងទទួលតបមកវិញនូវប្រតិកម្មយ៉ាងគ្រោតគ្រាតពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី
ហ៊ុន សែន ដែលបានហៅ លោក យ៉ាស ក្ហាយ ជាជនជាតិខេនយ៉ា (Kenya) ថាជា
"ប្រភេទអ្នកទេសចររយៈពេលយូរ"
ហើយទទូចអោយអង្គការសហប្រជាជាតិប្ដូរលោក យ៉ាស ក្ហាយ ចេញពីកម្ពុជា។
«សំឡេង លោក ហ៊ុន សែន»
ការ
ច្រានចោលរបាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា
បានក្លាយជាទម្លាប់
ឬជាវប្បធម៌របស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលស្ទើរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់
ចាប់ពីអ្នកនាំពាក្យ រហូតដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ការច្រានចោលរបាយការណ៍ទាំងស្រុង ឬស្ទើរទាំងស្រុង
ដោយមិនទទួលយកមកធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ ដើម្បីបញ្ជាក់ថា
មានការពិតប៉ុណ្ណានោះ ចង់មិនចង់ ត្រូវគេមើលឃើញថា
រដ្ឋាភិបាលព្យាយាមគេចវេសពីការពិត
និងគេចវេសពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន។
ក្រៅតែពីបដិសេធ
ចោលនូវរបាយការណ៍នានារបស់ក្រុមសង្គមស៊ីវិល
រដ្ឋាភិបាលតែងហៅម្ចាស់របាយការណ៍ ឬអង្គការទាំងនោះថា
គ្រាន់តែជាអ្នកសរសេររបាយការណ៍ដើម្បីលក់យកលុយពីម្ចាស់ជំនួយតែ
ប៉ុណ្ណោះ ឬនិយាយដដែលៗ ដោយគ្មានការស្រាវជ្រាវថា
បើអង្គការទាំងនោះមិនសរសេររិះគន់រដ្ឋាភិបាលទេនោះ
ម្ចាស់ជំនួយក៏មិនផ្តល់ជំនួយអោយដែរ។
គេសង្កេតឃើញថា
មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស
ដោយប្រើភាសាដដែលៗបែបនេះ ពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិ
ទំនងជាគិតរំពឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនឹងជឿ ឬទទួលយក។ ប៉ុន្តែ
ទស្សនៈបែបនេះ ទំនងជាការយល់ច្រឡំដ៏ធំមួយ
ហើយក៏ជាមូលហេតុមួយដែលបណ្ដាលអោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
បាត់បង់កៅអីច្រើននៅរដ្ឋសភា ក្នុងអាណត្តិនេះ។
ប្រជាពលរដ្ឋ
កម្ពុជា ក្នុងយុគសម័យនេះ មិនមែនស្ថិតក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៩ ឬទី២០
ទៀតទេ។
អំពើអសកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសង្គមជាច្រើន
ស្របពេលគ្នានឹងការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា
ខាងចែកចាយព័ត៌មានដែលលឿនជាងកាំជ្រួចនេះ បានធ្វើអោយពលរដ្ឋកម្ពុជា
យល់ច្បាស់អំពីហេតុការណ៍ពិតដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា
និងជុំវិញពិភពលោក ហើយធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង។
ការ
ស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា បច្ចុប្បន្ន
សូម្បីតែជនជាតិដើមភាគតិចនៅតំបន់ព្រៃភ្នំខ្លះក្នុងប្រទេស
កម្ពុជា ក៏មានលទ្ធភាពប្រើហ្វេសប៊ុក ដែរ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌល
សិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ូ វីរៈ មានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា
មិនមែនខ្វះការយល់ដឹង
ហើយងាយត្រូវអូសទាញតាមការឃោសនាបំភ្លៃការពិតនោះទេ។ លោកអះអាងថា
ពលរដ្ឋកម្ពុជា
លែងមានជំនឿលើប្រព័ន្ធឃោសនាក្នុងស្រុកដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាល
ទៀតហើយ៖
«កន្លែងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ជាកន្លែងឃោសនាសុទ្ធតែម្តង។
ហើយកន្លែងខ្លះ តែបែរដល់ថ្នាក់និយាយមក
ប្រជាពលរដ្ឋទទួលយកអត់បានតែម្តង។
ពួកទូរទស្សន៍ហ្នឹងល្ងង់តែមួយទៀត ហើយពួកអ្នកគ្រប់គ្រងទូរទស្សន៍
និងអ្នកកាន់អំណាចមួយចំនួនហ្នឹងល្ងង់តែមួយ។
គាត់ស្មានតែប្រជាពលរដ្ឋល្ងង់។ អាស្មានហ្នឹង ខុសអស់ប៉ុណ្ណឹងហើយ
ធ្លាក់សំឡេងអស់ប៉ុណ្ណឹងហើយ ក៏នៅតែស្មានថាប្រជាពលរដ្ឋល្ងង់ទៀត។
ឥឡូវនេះគាត់ល្ងង់ម៉ាផ្នែកទៀត ខ្ញុំមើលណា
គាត់ខំយកទូរទស្សន៍ផ្សព្វផ្សាយរៀងរាល់ថ្ងៃ ដឹងផ្សាយរឿងអីទេ?
គាត់ផ្សាយថា ឥឡូវនេះប្រទេសកម្ពុជា គឺធម្មតាសុទ្ធ។
អ្នកលក់អីលក់ធម្មតាអ៊ីចឹងទៅ
ហើយសម្ភាសធ្វើជាសម្ភាសមនុស្សប៉ុន្មាននាក់អ៊ីចឹងទៅ ដែលនិយាយថា
អូ! ខ្ញុំអត់ភ័យអីទេ អត់មានបញ្ហាអីទេ គឺនៅធម្មតាទេ
អត់មានអ្នកណាភ័យខ្លាចអីទេ គេមកធ្វើការធម្មតា លក់ធម្មតា
នរណានិយាយហ្នឹង គឺអត់ពិតទេ។ គាត់ខំផ្សាយអ៊ីចឹង
ប៉ុន្តែពេលណាផ្សាយអីចឹង ប្រជាពលរដ្ឋគាត់ឆ្លាត។
មនុស្សតែផ្សាយអ៊ីចឹងរៀងរាល់ថ្ងៃ រាល់ពេល
គេថាទូរទស្សន៍ប្រហែលដឹងរឿងអីដែលមិនចង់អោយជាមានរឿងអីមិនចង់
អោយគេដឹង វាមិនពិតហើយ បានជាយកមកកុហកអ៊ីចឹង។ ដោយសារអី
គឺដោយសារទី១ យើងអត់ទុកចិត្តទូរទស្សន៍។ អ៊ីចឹងពេល
ទូរទស្សន៍បង្ហាញពីឆន្ទៈធ្វើអីមួយប្រាប់ទៅប្រជាពលរដ្ឋ
ប្រជាពលរដ្ឋមើលផ្ទុយពីហ្នឹងវិញ ថាអូ! ឃើញថា
មានរឿងអីផ្សេងពីហ្នឹង ប្រាកដជាអស្ថិរភាពហើយ
បានជាខំបង្ហាញពីស្ថិរភាពហ្នឹងជ្រុល។
បើមានស្ថិរភាពមែនទែនដឹងធ្វើម៉េចទេ
ពោលហ្នឹងចាក់ចំរៀងរាំលើទឹកអីណោះ។ អ៊ីចឹង
វាទាក់ទងអាអត់ជំនឿហ្នឹង។ អត់ជំនឿមួយទៀត
ទាក់ទងនឹងអត់ជំនឿលើប៉ូលិស។ ហើយទៅបន្ទោសគ្នា (ពលរដ្ឋ) ថា
អត់មានជំនឿលើទាហាន និងប៉ូលិស។ បន្ទោសធ្វើអី គ្នាឆ្លាត
ព្រោះអីយើងឃើញទាហាន និងប៉ូលិសទៅឃោសនាអោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ហើយឃោសនាគ្រប់ពេល» ។
ដូច្នេះ ការដែលមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជន
ចេះតែបដិសេធមិនទទួលស្គាល់របាយការណ៍
និងអនុសាសន៍កែលំអរបស់អង្គការមហាជន
ដែលមានតួនាទីរួមចំណែកជួយអភិវឌ្ឍសង្គមកម្ពុជា ដែរនោះ
ទើបធ្វើអោយពលរដ្ឋកម្ពុជា
លែងផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើគណបក្សនេះតទៅទៀត។
ប្រសិនបើ
មន្ត្រីគណបក្សនៅតែប្រកាន់ជំហរអសកម្ម
មិនដោះស្រាយបញ្ហាទាំងឡាយដែលគេឯងឃើញគ្រប់គ្នានោះទេ
ការបោះឆ្នោតអាណត្តិក្រោយទំនងជានឹងបាត់កៅអីរដ្ឋសភាកាន់តែច្រើន។
ប្រតិកម្មបែបមិនទទួលយកការពិត
ឬប្រតិកម្មរបៀបធ្វើពើមិនទទួលស្គាល់ការពិត
របៀបប្រតិកម្មមិនបានសិក្សាផ្ទៀងផ្ទាត់របាយការណ៍
ឬប្រតិកម្មរបៀបគេចវេសពីការទទួលខុសត្រូវ
របៀបប្រតិកម្មយកចិត្តមេកើយ
ឬរបៀបខ្លាចបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពគាំទ្រពីមន្ត្រីរបស់ខ្លួន
និងរបៀបចោទប្រកាន់ទៅលើម្ចាស់របាយការណ៍វិញនោះ ទំនងជាលក់លែងដាច់
ឬលែងមានប្រសិទ្ធភាពទៅលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទៀតហើយ
ពីព្រោះលទ្ធផលបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ កន្លងមកនេះ
បង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានការយល់ដឹងកាន់តែខ្ពស់អំពីសិទ្ធិ
និងករណីកិច្ចរបស់ខ្លួនដែលមានចារនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ៕
ប្រភពពី៖
យល់ព្រម
