អ្វីទៅដែលហៅថា សិល្បៈ?
ឯសិល្បៈផ្នែកនេះរបស់បុព្វបុរស់ខ្មែរសម័យបរមបុរាណ គេសង្កេតឃើញមានដូចជាការផ្លុំស្លឹក ប៉ី គង ស្គរ ក្រាប់ និង របោះផ្សេងៗមានរបាំកន្តែរ៉ែ ស្នែងទន្សោង និងអាយ៉ងជាដើម។ អាចយ៉ងនេះ នៅឥណ្ឌូនេស៊ីនៅមានរហួតដល់សព្វថ្ងៃដូចខ្មែដែរ។ ចំពោះសិល្បៈផ្សេងៗទៀតដូចជា សិល្បៈសូនរូប ស្ថបត្យកម្ម និងចំលាក់ជាដើម ក៏បានបង្កើតឡើងដើម្បីបំពេញតំរូវការតាទេពកោសល្យខ្លួនដែរ។
អ្នកប្រាជ្ញក្នុងពិភពលោកសម័យបច្ចុប្បន្នបានចែកសិល្បៈជា ០៣ ប្រភេទគឺ
១. សិល្បៈសម្ផស្ស គឺជាសិល្បៈខាងសំរើបចិត្ត គឺការបញ្ចេញសម្ផស្សរូបរាងសាច់មនុស្សជាលំអ មានការប្រើប្រាស់សំលៀកបំពាក់ខ្លី ខើច ដើម្បីបញ្ចេញសាច់ដុំ សាច់ភ្លៅ និងក្បាលពោះជាដើម ដែលបុព្វបុរស់យើងនិយមប្រើ ដូចរូបចំលាក់នៅតាមប្រាសាទអង្គរស្រាប់។
២. សិល្បៈគំនិត គឺជាសិល្បៈនិយមតាមគំនិត គឺធ្វើអ្វីៗសុទ្ធតែមានន័យជាប់ក្នុងទង្វើនេះផង។ មិនគ្រាប់តែអោយមានន័យខាងសិល្បៈ ភ្លេង របាំ ចំរៀងប៉ុន្នោះទេ សិល្បៈស្ថាបត្យកម្ម ក៏មានន័យដែរ ដូចជាការស្ថាបនាទីក្រុងអង្គរ ដែលមានធ្វើកំពែងធំខ្ពស់ វែង និងជីកគូអោយមានទឹកដក់នៅជុំវិញ ជាតំណាងសាគរជាដើម។ ត្រង់កណ្តាលទីក្រុង មានសាងប្រសាទភ្នំមួយ ដូចប្រាសាទបាយ័ន អង្គរវត្ថជាដើម ជាតំនាងភ្នំព្រះសុមេរុ គឺតំនាងទេវលោកជាទីលំនៅរបស់ពូកទេវតា។
៣. សិល្បៈសភាវគតិ គឺជាសិល្បៈនិយមតាមសភាវគតិ តាមការប្រព្រិត្តទៅនៃសត្វលោកត្រង់ៗតែម្តង ដូចជាការលោត ការលើកដៃជើងជាកាយវិការធម្មតា តាមការសប្បាយជាដើម ស្ទើរតែគ្មាអ្វីជាសិល្បៈផងដូចជា សិល្បៈជនជាតិស្បែកខ្មៅ…។
សិល្បៈទាំងបីខាងលើនេះ ចែកជាអនុប្រភេទមាន ៧ ទៅទៀតដូចជា៖ ១.សិល្បៈចំរៀង-តន្ត្រី ២.សិល្បៈរបាំ-ល្ខោន ៣.កាព្យឃ្លោង ៤.គំនូរផាត់ពណ៌ ៥.ស្ថាបត្យកម្ម ៦.សូនរូប-ចំលាក់ ៧. ថតរូប-ភាពយន្ត។
ក្នុងចំណោមសិល្បៈទាង ៧ខាងលើនេះ លើកលែងតែសិល្បៈថតរូប-ភាពយន្តចេញ បុព្វបុរសខ្មែរយើងបានបង្កើត និងអភិវឌ្ឍជាបន្តបន្ទាប់។ សិល្បៈទាំងនេះចេះតែចំរើនលូតលាស់ដល់កំរិតកំពូលនៅសម័យអង្គរ។ ក្រៅពីសិល្បៈ៦ខាងលើ បុព្វបុរសយើងបានបង្កើតសិល្បៈសៀកដែលមានដើមកំនើតមុនសម័យអង្គរ រឺសម័យអង្គរ៕ដោយ បប
No comments:
Post a Comment